Выступленне вучня 5 «А» класа Сяргея Красікава на Фестывалі даследчых работ навучэнцаў V‒VII класаў «Пазнанне. Творчасць. Адкрыццё» у сакавіку 2022 г. пад кіраўніцтвам Л.М.Севелевай. Галоўныя адметнасці: У гэтай працы даследуюцца праявы мілагучнасці беларускай мовы на розных узроўнях – гукавым (фанетычным) і словабудоўчым (марфалагічным). Моўны матэрыял бярэцца з ліку беларускіх калыханак – народных і сучасных. Тэзісы даследвання пацверджваюцца колькаснымі разлікамі.

Спампаваць даклад (pdf), постэр (pdf), постэр (jpg).

Мілагучнасць беларускай мовы і яе праявы на прыкладзе беларускіх калыханак

Красікаў Сяргей Генадзевіч

навуковы кіраўнік

Севелева Людміла Міхайлаўна

Ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга гімназія № 50 г. Мінска

Мінск, 2022

Анатацыя

У гэтай працы даследуюцца праявы мілагучнасці беларускай мовы на розных узроўнях – гукавым (фанетычным) і словабудоўчым (марфалагічным). Моўны матэрыял бярэцца з ліку беларускіх калыханак – народных і сучасных.

На фанетычным узроўні ў кола нашага зроку трапляюць асаблівасці беларускай мовы, якія робяць вымаўленне больш зручным і прыемным (пераход л, в → ў, падвоеныя мяккія зычныя, прыстаўныя гукі). Колькасна даследуецца гукавая структура склада і прапорцыя «галосныя»:«зычныя». Рэзультаты параўноўваюцца з іншымі мовамі.

На марфалагічным узроўні даследуюцца памяншальна-ласкальныя суфіксы як словабудоўчы сродак мілагучнасці. Колькасна вывучаецца іх сустракаемасць у розных часцінах мовы. Рэзультаты параўноўваюцца з сучаснымі калыханкамі.

Ключавыя словы: мілагучнасць, ласкальнасць, суфікс.

Аб’ект даследавання: беларускія калыханкі.

Прадмет даследавання: словы з памяншальна-ласкальнымі суфіксамі.

Мэта даследвання: пацвердзіць мілагучнасць беларускай мовы з дапамогай лічбавых паказчыкаў.

Змест

• Уводзіны
• Вымяральныя праявы мілагучнасці
  • 1. Фанетычныя праявы мілагучнасці на прыкладзе калыханак
  • 1. Марфалагічныя праявы мілагучнасці на прыкладзе калыханак
• Высновы
• Бібліяграфія
• Дадаткі

Уводзіны

Яшчэ ў першым класе, калі мы пачыналі вывучаць беларускую мову, настаўніца сказала, што наша беларуская мова — адна з самых мілагучных моў у свеце. Я засумняваўся.

Зараз я вучуся ў пятым класе. Мне захацелася праверыць сцвярджэнне, што беларуская мова стаіць на другім месцы ў свеце па мілагучнасці пасля італьянскай [3].

Мая работа пачалася ў бібліяітэцы і анлайн. Праўда, шмат якія крыніцы згадваюць гэты тэзіс. Але я рашыў, што сам праверу гэта сцвярджэнне. Правяраў я яго на самых мілагучных тэкстах — калыханках.

Дома у нас ёсць зборнік народных калыханак [4]. Я часценька адгортваў гэтыя тэксты і перачытваў калыханкі, у якіх галоўны герой — мой любімы кот (котачка). Без ката не абыходзілася ніводная хата. Ката сапраўды клалі ў люльку, каб дзіцяці ў ёй добра спалася. Кот дапамагаў закалыхаць дзіця. Зразумела чаму менавіта гэтыя калыханкі сталі прадметам майго даследвання. Тэксты сучасных калыханак я адшукаў у інтэрнэце [1].

Я высветліў, што мілагучнасць — навуковае паняцце і яе можна вымяраць [3]. Мілагучнасць у мове можа праяўляецца на розных узроўнях [6, стст. 67, 446]. Такімі даследваннямі займаецца навука лінгвістыка і два яе раздзелы – фанетыка і марфалогія. Далей я пакажу, як мілагучнасць праяўляецца на двух гэтых узроўнях.

Вымяральныя праявы мілагучнасці

1. Фанетычныя праявы мілагучнасці на прыкладзе калыханак

Першая праява мілагучнасці заключаецца ў тым, як мова гучыць (у яе фанетыцы).

Мілагучнасць мовы вызначаецца як суадносіны зычных і галосных гукаў [3, 5]. Склады, у якіх шмат зычных гукаў і мала галосных, нязручна вымаўляць. Яны ўспрымаюцца як непрыгожыя: /хрушч/, /тлушч/ (1 галосная на 4 зычных).

Наадварот, калі колькасць галосных гукаў прыблізна супадае з колькасцю зычных, то такі склад прыемна і проста вымаўляць: маладыя /ма-ла-ды-йа/ (1 галосная на 1 зычную).

Чым бліжэй прапорцыя «галосныя»:«зычныя» да 1:1, тым мілагучней вымаўленне. Я вымяраў сярэднюю мілагучнасць беларускай мовы на прыкладзе калыханкі «Палез кот на дулі…» [2, 4].

Калыханка

Люлі, люлі, люлі.

Палез кот на дулі,

А з дулі на бэльку.

Зваліўся з габэлькаў,

Зачапіўся за сучок,

І пабіў сабе бачок.

Падрыхтаваўшы фанетычную транскрыпцыю кожнага радка, я разлічыў колькасць зычных і галосных гукаў у табліцы.

Табліца 1. Падлік мілагучнасці ў калыханцы «Палез кот па дулі»

Радок	Тэкст	Транскрыпцыя	Галосных	Зычных
1	Люлі, люлі, люлі,	/л’у-л’і-л’у-л’і/	4	4
2	Палез кот на дулі	/пал’эс кот па дул’і/	6	8
3	А з дулі на бэльку	/а з дул’i на бэл’ку/	6	7
4	Зваліўся з габэлькаў,	/звал’iўс’а з габэл’каў/	6	11
5	Зачапіўся за сучок,	/зачап’iўс’а за сучок/	7	9
6	І пабіў сабе бачок.	/і паб’iў саб’э бачок/	7	7
		Агульная колькасць гукаў	36	46
		Прапорцыя “галосныя”:“зычныя”	1: 1,28

Высновы. Як мы бачым, прапорцыя «галосныя»:«зычныя» блізкая да 1:1. Гэта значыць, што беларуская мова — мілагучная.

А як абстаяць справы ў іншых мовах? Можа, гэта прапорцыя ва ўсіх мовах аднолькавая?

Я звярнуўся да навуковага кіраўніка за падказкай, дзе знайсці калыханкі на іншых мовах. На міжнародным сайце калыханак mamalisa.com [10] я знайшоў патрэбныя мне тэксты трох калыханак: арабскай [8], рускай [7] і італьянскай [9] . Такі ж падлік гукаў для кожнай з іх прыведзены ў табліцы.

Табліца 2. Разлік мілагучнасці замежных калыханак

Калыханка	Транскрыпцыя	Галосных гукаў	Зычных гукаў	Прапорцыя
Арабская калыханка «Ой, вінаградару!» [8]	/уa biyyā& l-&ennab wa-l-ennabiya qowlo le-#ommī qowlo le-bayye #biyy xtdafowniy al-ghajar men that xaymat majdāliya/ *1	35	60	35:60 = 1 : 1,71
Руская калыханка (В. Рабкова) [7]	/уш как сон хад’ил па лафк’э др’ома по палу бр’эла к машэ нашэй забр’эла/	22	31	22:31 = 1 : 1,4
Італьянская [9]	/nin:a nan:a nin:a oh  qwesto bimbo a ki lo do ? se lo do al:a befana *2 se lo t’jene una set:imana	33	34	33:34 = 1 : 1,03

*1 Тут /a, ā, e, i, ī, o/ — галосныя гукі, /#, b, g, j, d, x, w, y, h, l, m, n, &, f, q, t/ — зычныя (лацінка), кожная літара — адзін гук, #, & — спецыфічныя арабскія гукі.

*2 Падоўжаныя гукі як /n:/ я лічыў за адзін гук (як /n/)

Высновы: з чатырох моў — беларускай, рускай, арабскай, iтальянской — найбольш мілагучная – iтальянская мова; найменш мілагучная – арабская мова. Прапорцыі мілагучнасці рускай і беларускай моў блізкія адна да адной.

Табліца 3. Параўнаннне разлічанай мілагучнасці моў

Месца	Прапорцыя мілагучнасці “галосныя”: “зычныя”	Мова
1 (самая мілагучная)	1:1,03	iтальянская
2	1:1,27	беларуская
3	1:1,45	руская
4 (найменш мілагучная з 4)	1:1,71	арабская

Большую мілагучнасць беларускай мове надаюць (напрыклад, у параўнанні з рускай) [5, 6]:

• пераход л, в → ў («Адмарозіў лапку, // Прыйшоў грэцца ў хатку» [4])

• асабліва меладычныя гукі: падвоеныя мяккія зычныя гукі: дз, ц, л, і г.д. («Заўтра будзе сонца ззяць /з’:/», «Са здзіўленнем /н’:/ пакемоны сны свае глядзяць» [1])

• На фоне мяккіх гукаў цвердыя ствараюць дадатковую мелодыю.

• прыстаўныя гукі в, і, а («вачаняты», «ішоў малы Ягорачка», «як возера хвалі люляе» [1, 4])

• двайныя формы склонавых канчаткаў назоўнікаў і прыметнікаў («люльку пад грушаю ветрык пагушкае», параўн. з «грушай», «нам з табою спаць пара» [1]).

2. Марфалагічныя праявы мілагучнасці на прыкладзе калыханак

Другая праява мілагучнасці мовы ляжць у тым, як мова пабудавана (у яе марфалогіі), з якіх частак складаюцца словы.

Калыханкі насычаны словамі з памяншальна-ласкальнымі суфіксамі. Памяншальныя суфіксы могуць надаваць словам павагу, ласкальнасць, любоўнае стаўленне да героя, надаюць асобным радкам лёгкасць, робяць песні даходлівымі і зразумелымі [2].

Я даследваў асаблівасці гэтых суфіксаў у беларускіх калыханках.

На прыкладзе народнай калыханкі «Ходзіць кот па сенажаці» ([2, 4], гл. Дадатак 1) я зрабіў падлік памяншальных суфіксаў у розных часцінах мовы (гл. Дадатак 2).

Табліца 4. Падлік памяншальных суфіксаў у народнай калыханцы “Ходзіць кот па сенажаці”

Часціна мовы	Агульная колькасць у калыханцы	Спіс і колькасць часцін з памяншальнымі суфіксамі	Частотнасць памяншальных форм	Суфіксы
Назоўнік	28	14: дзiцяцi, сонечку-галубочку, Ганулечку, хацiнка, дзетачка, дзяцiнку, коцiк, дрымотку (2), каток, плотку (2), Ганульцы	Памяншальныя формы назоўнікаў складаюць 50% ад усіх назоўных форм.	-iц; -ечк; -очк; -iнк; -ачк; -iк; -к; -ок; -ул
Прыметнік	3	2: цяпленька, маленька	Памяншальныя формы прыметнікаў складаюць 67% ад усіх прыметнікавых форм.	-еньк
Дзеяслоў	20	2: начавацькі, калыхацькі	Памяншальныя формы дзеясловаў складаюць 10% ад усіх дзеяслоўных форм.	-кі
Займеннікі	6	1: усенькiм	Памяншальныя формы займеннікаў складаюць 18% ад усіх займеннікавыхформ.	-еньк

Высновы: найбольш насычаная памяншальна-ласкальнымі суфіксамі часціна мовы — прыметнік. Большасць прыметнікаў у тэкстах калыханкі маюць ласкальныя адценні. Незвычайная з’ява: памяншальныя суфіксы могуць далучацца не толькі да назоўнiкау і прыметнiкаў, але і да дзеясловаў і займеннiкаў [6, стст. 314, 488].

Народныя калыханкі складваліся цягам стагоддзяў. А ці актуальнае выкарыстанне гэтых суфіксаў у сучаснай мове? Я вырашыў праверыць, ці карыстаюцца гэтымі сродкамі надання мілагучнасці сучасныя аўтары у сваіх калыханках і правёў падобны разлік (гл. Дадаткі 3 і 4) для дзвюх сучасных калыханак: “Cпі, дзяўчынка-малайчынка” і “Ноч рассыпала зораў вагні” ([1], гл. Дадатак 1).

Табліца 5. Памяншальныя суфіксы ў сучасных калыханках

Часціна мовы	“Cпі, дзяўчынка-малайчынка”	“Ноч рассыпала зораў вагні”
Назоўнік	39%	48%
Прыметнік	0%	9%
Дзеяслоў	0%	0 %

Высновы: сучасныя калыханкі актыўна ўжываюць памяншальна-ласкальныя суфіксы. Часцей за ўсё яны сустракаюцца ў назоўніках, радзей – у прыметніках. Як і ў народных калыханках, прыблізна палова ўсіх назоўнікаў ужываецца ў памяншальна-ласкальных формах (50%, 48%).

Высновы

Беларуская мова — мілагучная. Не дарма яе ставяць на другое месца пасля італьянскай. У гэтым даследванню я пацвердзіў гэта праз колькасны разлік.

Мілагучнасць праяўляецца ў тым, як мова гучыць, і ў тым, як будуюцца яе словы (навукова кажучы, на фанетычным і марфалагічным узроўні).

1. На узроўні гучання (фанетыкі) мілагучнасць праяўляецца шмат у якіх характарыстыках (пераход л, в → ў, падвоеныя мяккія зычныя, чаргаванне мяккіх і цвёрдых зычных, прыстаўныя гукі). Агульнае імкненне гэтых з’яў – разасяродзіць, разгрупаваць збегі зычных і збегі галосных, каб наблізіць склад да формы, у якой на адну галосную прыходзіцца адна зычная. Колькасна гэта выражаецца праз прапорцыю галосных і зычных у словах і сказах мовы. У гэтай рабоце я сам вылічыў такую прапорцыю ў беларускай мове (1:1,28) і іншых мовах. На прыкладзе калыханак я пацвердзіў тэзіс аб тым, што беларуская мова — адна з самых мілагучных моў свету (другая пасля італьянскай у прыкладзе, які вывучаў я).

2. На ўзроўні будовы слова (марфалогіі) мілагучнасць праяўляецца ў актыўным ужыванні памяншальна-ласкальных суфіксаў. У гэтай рабоце я пацвердзіў, што такія суфіксы становяцца абавязковамі для надання выразнасці. Яны могуць ужывацца не толькі ў назоўніках і прыметніках, але нават у дзеясловах і займенніках! Сучасныя аўтары арыентуюцца на народную мову і ўжываюць суфіксы, каб зрабіць мову мілагучней. Так, праз стагоддзі захоўваецца вялікі ўзровень памяншальна-ласкальных форм у назоўніках: палова (!) назоўнікаў у даследаваных тэкстах – памяншальна-ласкальныя.

Такім чынам, мілагучнасць — гэта шматузроўневая характэрная рыса беларускай мовы, якую мы захоўваем праз стагоддзі.

Бібліяграфія

1. Букуязаў Дз. Калыханкі [Электронны рэсурс] / Рэжым дасягу: http://bukuyazau.by/natatki/all/kalyhanki. – Дата дасягу: 14.01.2022.

2. Вершаваныя жанры беларускага дзіцячага фальклору. Г. А. Барташэвіч. // Пад рэдакцыяй Кабашнікава К.П. – Мінск, Навука и тэхніка. 1976 – 168 с.

3. Дубоўка, Ул. Некаторыя прыватныя выпадкі мілагучнасці нашае мовы // Узвышша. — 1927. — № 4.

4. Калыханкі: Вершы: [Для дашк. и малод. шк. узросту] / Уклад. У.Ліпскі. – Мн. : Юнацтва, 1995. – 55 с.

5. Мова нанова: мілагучнасць беларускай мовы: [Электронны рэсурс] / Рэжым дасягу: https://www.movananova.by/zaniatki/ zanyatki-151/teoryya-i-praktyka-movy-milaguchnasc-belaruskaj-movy.html. – Дата дасягу: 14.01.2022.

6. Плотнікаў Б.А., Антанюк Л.А. Беларуская мова : лінгвістычны кампендыум.– Мн.: Інтэрпрэссэрвіс, Кніжны Дом. 2003. – 672 с.

7. Рябкова В. Уж как сон ходил по лавке: русская колыбельная [Электронный ресурс] / Режим доступа: https://колыбельные-песни.рф/media/uzh-kak-son-hodil-po-lavke. – Дата доступа: 14.01.2022.

8. Baji F. Hey, Grape Seller: An Arabic lullaby [Electronic resource] / Mode of access: https://www.mamalisa.com/?t=es&p=4842. – Date of access: 14.01.2022.

9. Quinchon S. Ninna nanna, ninna oh: An Italian lullaby [Electronic resource] / Translated by Monique Palomares and Lisa Yannucci. Mode of access: https://www.mamalisa.com/?t=es&p=2168. – Date of access: 14.01.2022.

10. Yannucci L. Mama Lisa’s World: International Music & Culture [Electronic resource] / Mode of access: https://mamalisa.com. – Date of access: 14.01.2022.

Дадаткі

Дадатак 1. Калыханкі, выкарыстаныя для падліку суфіксаў

Ходзіць кот па сенажаці [2, 4]

Ходзіць кот па сенажаці,
Кліча сон ён да дзіцяці.
Ой, сонечку-галубочку,
Прыспі маю Ганулечку.
Ходзіць сон каля вакон,
А дрымота каля плота.
І пытае сон дрымоту:
— Дзе мы будзем начаваць?
— Дзе хацінка цяпленька,
Дзе дзетачка маленька,
А мы пойдзем начавацькі
І дзяцінку калыхацькі.
Ходзіць певень па капусце,
Носіць сон у белай хустцы.
Ўсенькім дзецям прадаваў,
А Ганульцы дарма даў.
Хадзіў коцік па плотку,
Збіраючы дрымотку.
Каток з плотку зваліўся
І дрымотку забыўся.
А-а, а-а, люлі,
Люлі-люлі-люлі,
А-а, а-а, спаці,
Я буду люляці.

Cпі, дзяўчынка-малайчынка (В. Аколава) [1]

Cпі, дзяўчынка-малайчынка!

Вырастай — хутчэй.

Кацярына-Кацярынка,

Ноч — каля вачэй.

Сон з падушкі — не скрані.

Лён-кашульку апрані.

Мамачку — прысні.

Спі, дзяўчынка-малайчынка.

Пад падушкай — дзень.

Кацярына-Кацярынка,

Расці-маладзей.

Сон з падушкі — не скрані,

Лён-кашульку апрані.

Бацечку — прысні.

Спі, дзяўчынка, малайчынка,

3 сонцам рана ўстань.

Кацярына-Кацярына,

Вырастай да пань!

Сон з падушкі — не скрані.

Лён-кашульку апрані.

Беларускі край прысні.

Баю-бай! Спачывай!

Што благое — прамінай!

Ноч рассыпала зораў вагні (Н. Арсеннева) [1]

Ноч рассыпала зораў вагні,

Ў сінім небе яны патанулі.

Вее сон над прасторам зямлі,

Люлі, люлі, сыночак мой, люлі.

З срэбных зораў, з чырвоных агнёў

Упляту я праменны вяночак,

Над галоўкай завешу тваёй,

Люлі, люлі, засні, мой сыночак.

Нібы плачучы, ў кропельках слёз

Прыгажунні-бярозы паснулі;

Гэта ў перлы прыбраў іх мароз.

Люлі, люлі, сыночак мой, люлі.

Тыя перлінкі-слёзкі збяру,

Наніжу з іх пяцёркаў шнурочак

I на шыйку завешу тваю.

Люлі, люлі, засні, мой сыночак…

Сее ночка чароўныя сны

Над палямі зямелькi-матулі.

Сніць усё… Сні-ж аб сонцы і ты…

Люлі, люлі, сыночак мой, люлі…

З срэбных зораў, з чырвоных агнёў

Упляту я праменны вяночак,

Над галоўкай завешу тваёй,

Люлі, люлі, засні, мой сыночак.

Будуць зоркі малому свяціць,

Будзе з імі маленькі гуляць,

Будуць сны залатыя дарыць.

Люлі, люлі, мой сыночак.

Дадатак 2. Падлік памяншальных суфіксаў у народнай калыханцы\

«Ходзіць кот па сенажаці»

Часціна мовы	Агульны спіс і колькасць у калыханцы	Спіс і колькасць часцін з памяншальнымі суфіксамі	Частотнасць памяншальных форм	Суфіксы
Назоўнік	28: кот, сенажацi, сон (4), дзiцяцi, сонечку-галубочку, ганулечку, вакон, дрымота (2), плота, хацiнка, дзетачка, певень, капусце, дзяцiнку, хустцы, дзецям, коцiк,, дрымотку (2), каток, плотку (2), Ганульцы	14: дзiцяцi, сонечку-галубочку, Ганулечку, хацiнка, дзетачка, дзяцiнку, коцiк, дрымотку (2), каток, плотку (2), Ганульцы	50%	-iц; -ечк; -очк; -iнк; -ачк; -iк; -к; -ок; -ул
Прыметнік	3: цяпленька, маленька, белай	2: цяпленька, маленька	67%	-еньк
Дзеяслоў	20: ходзiць (3), клiча, прыспi, пытае, будзем начаваць, пойдзем начавацькі, калыхацькі, носiць, прадаваў, даў, хадзiў, збiраючы, звалiўся, забыўся, спацi, люляцi	2: начавацькі, калыхацькі	10%	-кі
Займеннікі	6: ён, маю, мы (2), усенькiм, я	1: усенькiм	17%	-еньк

Дадатак 3. Падлік памяншальных суфіксаў у сучаснай калыханцы\

“Cпі, дзяўчынка-малайчынка”

Часціна мовы	Агульны спіс і колькасць у калыханцы	Спіс і колькасць часцін з памяншальнымі суфіксамі	Частотнасць памяншальных форм	Суфіксы
Назоўнік	33: дзяўчынка (3)-малайчынка (3), Кацярына (4)-Кацярынка (2), ноч, вачэй, падушкi (3), лен (3)-кашульку (3), мамачку, падушкай, дзень, сон (3), бацечку, сонцам, пань, край	13: дзяўчынка (3)-малайчынка (3), Кацярынка (2), кашульку (3), мамачку, бацечку	Памяншальныя формы назоўнікаў складаюць 39% ад усіх назоўных форм.	-ынк(8); к; ачк; ечк
Прыметнік	3: хутчэй, благое, беларускi	0	Памяншальныя формы прыметнікаў, дзеясловаў, складаюць 0% ад усіх прыметнікавых, дзеяслоўных форм.
Дзеяслоў	19: спi (3), вырастай (2), не скранi (3), апранi (3), прыснi (3), расцi-маладзей, устань, спачывай, прамiнай	0
Займеннікі	адсутнічаюць

Дадатак 4. Падлік памяншальных суфіксаў у сучаснай калыханцы\

“Ноч рассыпала зораў вагні”

Часціна мовы	Агульны спіс і колькасць у калыханцы	Спіс і колькасць часцін з памяншальнымі суфіксамі	Частотнасць памяншальных форм	Суфіксы

Назоўнік	44: ноч (2), зораў (4) вагнi (2), небе, сон, прасторам зямлi, сыночак (7), агнёў (2), вяночак (2), галоўкай (2), кропельках слёз, прыгажунi-бярозы, перлы, мароз, перлiнкi-слезкi, пяцёркаў-шнурочак, шыйку, ночка, сны (2), палямi, зямелькi-матулi, сонцы, зоркi	21: сыночак (7), вяночак (2), галоукай (2), кропельках, прыгажунi, перлiнкi-слезкi, пяцёркаў-шнурочак, шыйку, ночка, зямелькi-матулi	Памяншальныя формы назоўнікаў складаюць 48% ад усіх назоўных форм.	-очак (3); -к (6); -унь; -iнк; -уль
Прыметнік	11: сiнiм, срэбных (2), чырвоных (2), праменны (2), чароўныя, малому, маленькi, залатыя	1: маленькi	Памяншальныя формы прыметнікаў складаюць 9% ад усіх прыметнікавых форм.	-еньк
Дзеяслоў	26: рассыпала (2), патанулi, вее, упляту, завешу (2), заснi (3), плачучы, паснулi, прыбраў, збяру, нанiжу, завешу, сее, снiць, снi-ж, упляту, будуць (2), свяцiць, будзе, гуляць, дарыць	0	Памяншальныя формы займеннікаў, дзеясловаў, складаюць 0% ад усіх займеннікавых, дзеяслоўных форм.
Займеннікі	16: яны, мой (5), я, тваёй (2), iх (2), тыя, тваю, усе, ты, iмi	0